Waarnemingen schimmelziekten in de fruitteelt gedurende het seizoen 2019

In het algemeen was de winter 2019 (november 2018 - april 2019) een milde winter. De gemiddelde maximum- en minimumtemperaturen waren gelijk aan of hoger dan de normale gemiddelde temperaturen voor deze periode van het jaar, met uitzondering van de maand januari. De laagste geregistreerde minimumtemperatuur (21,22 en 31 januari) was -7,0°C. De eerste nachtvorst werd waargenomen op 3 november 2018 en de laatste nachtvorst (-0,6°C) werd geregistreerd op 15 april 2019. De bladval begon in de tweede helft van november 2018.

De maanden november en december 2018 waren vrij mild met gemiddelde temperaturen die respectievelijk gelijk waren (6,7°C tegenover 6,7°C) en 1,9°C hoger (5,7°C tegenover 3,8°C) dan het langjarig gemiddelde voor deze maanden. In januari waren de gemiddelde temperaturen 0,3°C lager dan het langjarig gemiddelde (2,9°C tegenover 3,2°C). Februari en maart waren veel warmere maanden met gemiddelde temperaturen die respectievelijk 3,2°C en 1,4°C boven het langjarig gemiddelde voor die maanden lagen. De temperaturen stegen spectaculair in de tweede helft van de maand februari. Voor de periode van november 2018 tot en met april 2019 werden 46 vorstdagen (minimumtemperatuur ≤ 0°C) genoteerd. Daarnaast werden ook 2 winterdagen (maximumtemperatuur ≤ 0°C) geregistreerd. Er werden vier dagen met minimumtemperaturen onder -5°C waargenomen. November 2018 en januari en februari 2019 waren vrij droge maanden, maar in de maand december 2018 en maart 2019 werd meer neerslag geregistreerd dan het langjarig gemiddelde.

Door de hoge temperaturen in de tweede helft van februari is de fenologische ontwikkeling zeer vroeg begonnen. Het fenologisch stadium van openbrekende knop (BBCH53) werd bereikt op 2 maart voor Conference en op 4 maart voor Jonagold, respectievelijk 13 en 15 dagen eerder in vergelijking met het langjarig gemiddelde. De waarschuwing voor het uitvoeren van een koperbehandeling werd gegeven op 6 maart 2019. Deze behandeling wordt aanbevolen in boomgaarden met een schurftplaag in het voorgaande jaar. Op peren wordt deze behandeling aanbevolen om het bacterieel inoculum in de boomgaard te verminderen, namelijk Erwinia amylovora (bacterievuur) en Pseudomonas syringae (dode knopziekte). Voor de infectiemodellen is Biofix ingesteld op 1 maart 2019. De eerste ascosporenuitstoot en infectierisico in de natuur werden waargenomen op 7 maart 2019. De regen veroorzaakte een zeer licht klimatologisch infectierisico met slechts beperkte ascosporenuitstoot voor peer en appel. Op 11 maart werd het fenologisch stadium muizenoor (BBCH54) bereikt voor Conference. Voor Jonagold werd dit stadium bereikt op 16 maart. De regen vanaf 15 maart resulteerde in een matige klimatologische infectie met een matige ascosporenuitstoot voor peer en een zeer lichte ascosporenuitstoot voor appel. De fenologische ontwikkeling evolueerde tot het stadium witte knop (BBCH57) voor Conference (30 maart) en groene knop (BBCH56) voor Jonagold (31 maart).

In april veroorzaakte de regen van 2 en 3 april een licht klimatologisch infectierisico in Kerkom, vergezeld van een zeer ernstige ascosporenuitstoot op peer en een zware ascosporenuitstoot op appel. De volgende regen viel op 9 april. In Kerkom leidde dit tot een matig risico op een klimatologische infectie, vergezeld van een ernstige ascosporenuitstoot bij appel (2867 ascosporen; 32,8% van de hoeveelheid vrijgekomen ascosporen) en een zeer ernstige ascosporenuitstoot bij peer (21816 ascosporen; 24% van de hoeveelheid vrijgekomen ascosporen). Op dat moment had de fenologische evolutie het stadium volle bloei bereikt (BBCH65) bij Conference en ballonstadium (BBCH59) bij Jonagold. Dit infectierisico was zeer belangrijk en heeft geleid tot schurftsymptomen op de bladeren van de rozet en ook op de vruchten in vele boomgaarden. Door de gunstige maximumtemperaturen in april ging de evolutie zeer snel en evolueerde van witte knop tot einde bloei (BBCH69) van 30 maart tot 23 april bij Conference. Bij Jonagold evolueerde de fenologie van groene knop (BBCH56) tot volle bloei (BBCH65) tussen 31 maart en 24 april. De volgende belangrijke periode voor de ascosporenuitstoot was op 25-26 april. Hoewel er slechts 1,5 l/m² regenval werd waargenomen, werd er een gematigd risico op klimatologische infecties en een zeer ernstige ascosporenuitstoot bij peer (16891 ascosporen; 18,5% van de hoeveelheid vrijgekomen ascosporen) en een ernstige ascosporenuitstoot bij appel (809 ascosporen; 9% van de hoeveelheid vrijgekomen ascosporen) waargenomen.

De volgende periode met regen werd genoteerd begin mei (02-03/05). Deze regen leidde tot een licht klimatologisch infectierisico dat gepaard ging met een gematigde ascosporenuitstoot bij appel en een ernstige ascosporenuitstoot bij peer. Op dat moment waren er al 5 en 3-4 scheutbladeren aanwezig op scheuten ontstaan uit een gemengde knop bij respectievelijk Conference en Jonagold. Dit ernstige infectierisico was het belangrijkste risico op scheutbladeren in 2018. Bovendien waren door de schurftinfectie op de rozetbladeren eind april - begin mei schurftsymptomen in de boomgaard aanwezig. Vanaf die periode kon er dus ook een secundaire infectie voorkomen in de percelen met schurftsymptomen op de rozetbladeren.

In mei werden nog eens 5 schurftwaarschuwingen gegeven voor Kerkom, de eerste op 6 mei. Klimatologisch gezien was dit een licht risico op schurftinfectie, gepaard gaande met een lage ascosporenuitstoot bij appel en een matige ascosporenuitstoot bij peer. Een volgende waarschuwing werd gegeven op 9 mei. Dit was het eerste ernstige klimatologische infectierisico voor Kerkom en dit infectierisico ging gepaard met een lage ascosporenuitstoot bij appel en een matige ascosporenuitstoot bij peer. Op dat moment waren er al 9 en 7 scheutbladeren aanwezig op scheuten ontstaan uit een gemengde knop bij respectievelijk Conference en Jonagold. Op 18 en 21 mei werden 2 ernstige klimatologische infectierisico's waargenomen met respectievelijk een matige en een lage ascosporenuitstoot bij appel en 2 matige ascosporenuitstotingen bij peer. In de maand mei waren de laatste schurftinfectie-risico's op 29 mei. Op dit moment werd een zeer licht klimatologisch infectierisico vastgesteld, dat gepaard ging met een lichte ascosporenuitstoot bij appel en een matige uitstoot bij peer. In de maand mei werden dus verschillende infectierisico's waargenomen, die mogelijk geleid hebben tot schurftsymptomen op de bladeren en de vruchten. Reeds zeer vroeg werden schurftsymptomen zichtbaar op de kleine vruchten, waarschijnlijk als gevolg van de infectie van 9 april.

In juni zijn er nog 2 schurftinfectierisico's geweest, één op 9 en één op 11 juni. Het infectierisico op 9 juni ging gepaard met een lichte ascosporenuitstoot bij peer en er werden op dat specifieke moment geen ascosporen geteld bij appel. De volgende periode begon met veel regen op 10 en 11 juni (65,6 l/m²). Deze regen leidde tot een ernstig klimatologisch infectierisico met een lage ascosporenuitstoot bij appel en peer. Het einde van het ascosporenseizoen werd op 20 juni gemeld.

Tijdens de zomerperiode waren er enkele dagen met regen, die hebben geleid tot secundaire infecties op bladeren en vruchten.

In totaal waren er 14 waarschuwingen voor de regio Sint-Truiden. Drie waarschuwingen werden verstuurd in maart (op 6/03: koperbehandeling), 3 in april, 6 in mei en 2 in juni. In totaal waren er 13 Mills-infectieperioden, verdeeld als volgt over de verschillende klassen: 2 zeer licht, 4 licht, 3 matig en 4 zwaar. Wat betreft de fenologische ontwikkeling en de uitstoot van ascosporen, waren de schurftinfecties van 9 april en die van 2 mei de belangrijkste infecties van 2019.

De eerste groene delen, die gevoelig zijn voor witziekteinfecties, waren vanaf half maart aanwezig. Door de droge perioden met voldoende hoge temperaturen in april tot juni waren er voldoende dagen met gunstige omstandigheden voor het ontstaan van primaire en secundaire witziekteinfecties. De eerste symptomen van secundaire witziekte werden eind april waargenomen. De eerste waarschuwing tegen witziekte werd gegeven op 18 april. Dit jaar werden slechts 3 specifieke witziektewaarschuwingen gegeven: 1 in april, 1 in mei en 1 in juni.