De wijnbouw in Vlaanderen is een sterk groeiende landbouwsector, zowel in oppervlakte als in het aantal professionele telers. De jaarlijkse stijging in het Belgisch areaal bedraagt ongeveer 20%, met in 2022 802 hectare, goed voor de productie van meer dan 3 miljoen liter wijn. In Vlaanderen is wijnbouw al de derde grootste fruitteelt met 157 professionele Vlaamse wijndomeinen in 2022 (FOD economie, 2023). Zij bestaan uit fruittelers of andere landbouwers die de omschakeling maken, alsook ondernemers of investeerders die nieuw zijn in de landbouw.
Deze jonge sector heeft een gebrek aan (toegepaste) kennis over de teelt in Vlaanderen. Vaak zijn deze nieuwe wijnboeren aarzelend of ze de Franse (mikken op hoge kwaliteit door lage opbrengst) dan wel de Duitse school (mikken op hogere opbrengst) zullen volgen, omdat er nu éénmaal inspiratie en expertise gezocht wordt in de buurlanden met een historiek van wijnbouw. Teeltmaatregelen worden immers overgenomen uit het buitenland, maar zijn op de Vlaamse bodems en in het Vlaamse mesoklimaat niet steeds het meest geschikt. Dat leidt potentieel tot suboptimale opbrengsten, verminderde kwaliteit en rendement en leidt tot de relatief hoge prijzen van de Vlaamse wijnen die niet altijd overeenstemmen met de gekende kwaliteit, waardoor er risico op imagoschade is voor de ganse sector. Daarom is het belangrijk deze teelt in Vlaanderen te optimaliseren. Opbrengst en kwaliteit vormen een trade-off die beïnvloed wordt door teeltmaatregelen. Ten eerste teeltkeuzes (keuzes bij de aanleg van een perceel) en ten tweede teelttechnieken die de opbrengst beïnvloeden (o.a. wintersnoei en trosdunnen). De juiste teeltmaatregelen (teeltkeuzes + teelttechnieken) zullen bijdragen tot een duurzame instroom van nieuwe starters, een verbeterde leefbaarheid van de sector en de ontwikkeling van de typiciteit van de Vlaamse ‘cool climate’ wijnen. Vlaanderen komt immers door de klimaatverandering in een optimale zone voor de teelt van specifieke rassen zoals deze in het project opgenomen. Het ontwikkelen van de typiciteit van de Vlaamse ‘cool climate’ wijnen, zal de wijnbouwsector ten goede komen, zowel op het vlak van de keuzes die gemaakt worden tijdens productie van druiven als op het vlak van commercialisatie van de wijnen.
Door de suboptimale teeltmaatregelen, de kleinschaligheid van de meeste wijnbouwbedrijven en de hoge arbeidskosten in Vlaanderen worden Vlaamse wijnen in een duurder segment verkocht. Om een concurrentiële prijs aan te kunnen bieden, is het voor de wijnbouwer noodzakelijk te weten hoe de teeltmaatregelen en het verdienmodel geoptimaliseerd kan worden om economisch rendabeler te worden.
Dit project werd mogelijk gemaakt door VLAIO en cofinanciering uit de sector. Deze financiering werd behaald dankzij de bijdrage van verschillende wijndomeinen met wie er in dit project dan ook nauw samengewerkt wordt. Bent u ook geïnteresseerd om deel te nemen of wilt u graag meer informatie? Neem dan contact op met vicky.everaerts@pcfruit.be.
Het project ging van start in november 2024 en loopt nog tot en met oktober 2028. De projectpartners zijn het Proefcentrum fruitteelt (pcfruit) en het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en voedingsonderzoek (ILVO).
